Afgelopen maand stond de opleiding die ik volg bij Phoenix in het teken van het thema ‘rouw’. We zijn veel bezig geweest met ervaringen, persoonlijk gemis en de koppeling van rouw naar je diepste verlangen. Want rouw en verlangen blijken sterk aan elkaar gekoppeld…
En als het over rouw gaat, gaat het bij mij ook altijd direct over mijn vader. Aanstaande maandag, 1 februari, is zijn geboortedag. Hij zou dan 68 jaar zijn geworden. Medio februari 2010 kregen we te horen dat hij kanker had. Op 26 juni van 2010 is hij overleden. En steeds weer als ik aan hem denk voel ik ook direct het verdriet.
‘Rouw is de achterkant van liefde. Laat me zien hoe iemand rouwt, en ik vertel je hoe iemand heeft liefgehad’. Een hele mooie uitspraak van Wibe Veenbaas. En ook al ontwijk ik het verdriet meestal liever, juist het voelen van het verdriet brengt me ook weer in contact met hoeveel ik van mijn vader heb gehouden. En nog steeds hou.
‘Rouwen is het bewust worden, ervaren en verwerken van iets of iemand wat ooit was, maar niet meer is’. Rouwen hoeft in deze zin dus niet te gaan over een persoon die er niet meer is, maar kan ook gaan over iets dat er ooit was maar nu niet meer is. Een relatie, een baan, een bepaalde eigenschap van een persoon, of van jezelf. Opvallend in de opleidingsgroep, was dat een behoorlijk aantal deelnemers rouwden om een persoon (meestal een ouder) die nog in leven was, maar zijn of haar leven niet meer leefde…
Dat iets er niet meer is, zegt ook dat er iets ooit wel was. En hoe groot dat ‘iets’ is, of was, daar hebben we zelf een hele grote invloed op…
Niet de personen of situaties zelf, maar onze verhouding hiertoe bepalen onze gemoedstoestand. En juist hierin ligt een belangrijke keuze, bewust maar wellicht vaker onbewust…
Hoe verhoud jij je tot situaties en personen? Hoe durf je je te verhouden? In hoeverre durf je je te verbinden? En dan niet aan dingen of situaties met een voorspelbare (succesvolle) uitkomst, maar juist datgene of diegene met een risico. Hoe sterk durf je je te verbinden met je diepste verlangen, ook al lijkt dit onbereikbaar? In welke mate stel je je hart open voor je (nieuwe) relatie?
Je verbinden vraagt om lef. Iets heel erg durven verlangen kan betekenen dat je diep teleurgesteld gaat worden. Je hart openen betekent dat je geraakt kunt worden….En, in het verbinden ligt de rouw besloten.
Want in iedere ontmoeting ligt het afscheid. Alles wat geboren wordt, zal ooit sterven. En iedere ontmoeting eindigt uiteindelijk in een afscheid. Hoe groter de verbinding hierin, hoe intenser de rouw.
Liefhebben, is lef hebben. Want rouw is de achterkant van liefde. Twee zijden van dezelfde medaille. Je neemt de medaille, of je neemt hem niet…
Wat ik heb ontdekt is dat ik nog veel heb te leren op dit gebied. Durven verlangen, openstellen, echt verbinden ondanks de risico’s.
En wat ik ook merk is dat inzicht in het verleden me hier enorm bij helpt. Want net als bij veel mensen gaat mijn angst meestal over pijn die ik al ken, pijn uit het verleden. De daadwerkelijke pijn in het nu, die is vaak lichter dan hij lijkt.
Juist door ervaren van het verleden, ontstaat ruimte en lichtheid in het heden. Onderstaand gedichtje van Hans Stolp (voorgedragen tijdens de opleiding) beschrijft dit voor mij heel treffend:
Omkijken?
Liever niet.
Want kijken, echt kijken doet pijn.
Je voelt weer hoe het was, de pijn, het gemis.
Omkijken?
Liever niet.
En als het moet, dan maar gewapend als beton,
met droge ogen, jij er niet bij.
Herinnering.
Zonder tranen gaat het niet.
Maar door de tranen heen blijft liefde levend,
vind jij jezelf terug.
Herinnering.
Alleen wie om kan kijken, kan vooruit zien.
Wie tranen zaait, zal licht en toekomst oogsten.
Hans Stolp, uit: Tussen herkomst en bestemming
Lieve papa, ik hou van je. Ik mis je. Tranen mogen gevoeld worden, zoals ik onlangs mooi leerde.
