Leven is bewegen en ontwikkelen. Alles is continu in beweging en in ontwikkeling. Ook wij mensen zijn gemaakt om te bewegen en ons te ontwikkelen.
En het zijn onze emoties die ons in beweging brengen. Het zijn emoties die ons bewegen naar bepaalde dingen toe en van andere dingen weg. En het zijn emoties die ons raken en waarmee we anderen weten te raken.
Emoties uiten zich in onze geest via een gemoedstoestand en ze uiten zich in ons lijf. Lijfelijk zijn emoties een lading van energie die zich in ons lijf opbouwt en die zich, als het natuurlijk verloop de kans krijgt, ook weer ontlaadt.
Emoties zijn letterlijk e-moties. Het zijn bewegingen naar buiten. Emoties zijn bedoeld om uit-drukking (ex-pressie) te geven aan wat er in ons leeft.
Helaas leren we van jongs af aan onze emoties juist veelvuldig te onderdrukken. Onze omgeving reageert afwijzend op emoties als angst, onzekerheid, jaloezie en frustratie waardoor we ze liever wegstoppen dan uiten.
Expressie wordt depressie. In plaats van op een gezonde manier uiting te geven aan onze emoties, leren we ze te onderdrukken en ontwikkelen we mechanismen om onszelf en onze emoties ‘in de hand te houden’.
We ontwikkelen zo een houding en gedrag die zijn basis vindt in wat we niet willen voelen en uiten. Doordat we de pijn van zwakte kennen, houden we ons sterk. Doordat we de pijn van afwijzing kennen, doen we alles zo perfect dat we niet meer afgewezen kunnen worden…
Deze houding en gedrag wordt zo onze manier om uitdrukking aan onszelf te geven. We zijn de vriend die altijd voor je klaar staat, de collega die nooit nee zegt of de professional die altijd foutloos werk aanlevert.
En zo leren we juist deze houding te identificeren met onze ‘persoonlijkheid’. In die zin zou je het ego ook wel kunnen zien als de greep die we op onszelf verworven hebben, om maar in het plaatje van onze omgeving te passen.
Het trieste is dat deze focus op erkenning van buiten tegelijkertijd een miskenning van je diepere Zelf inhoudt. Je miskent immers je eigenlijke emoties en behoeftes door ze te maskeren met gedrag dat past in de omgeving.
Deze weg loopt uiteindelijk altijd dood. Vroeger of later. De diepere emoties en onderliggende behoeftes blijven immers onbevredigd en blijven op zoek naar uiting en vervulling.
De onderdrukte emoties zijn als een ballon die je onder water wilt houden. Hoe harder je drukt, hoe harder ze omhoog willen. En, hoe meer depressie…
Je aangeleerde gedrag helpt als tijdelijke afleiding of controlemechanisme maar niet als blijvende oplossing. ‘Je kunt nooit genoeg krijgen van wat je niet nodig hebt’, schrijft Brené Brown daar treffend over.
Ik vergelijk het vaak met een gevoel van honger. Bij dit lichamelijke gevoel weten we over het algemeen prima hoe we ermee om kunnen gaan en wat de onderliggende behoefte is.
In het geval van emoties ligt dat meestal een stuk lastiger. Wat is je behoefte onder jaloezie? En wat is je behoefte onder frustratie, of verdriet? In plaats van het gevoel de kans te geven zich te uiten en verantwoordelijkheid te nemen voor de onderliggende behoefte kiezen we voor gedrag dat óf een afleiding is van het gevoel, óf het gevoel controleert. Dit is eigenlijk hetzelfde als wanneer je zegt. ‘He, ik heb honger. Wat een rotgevoel. Ik ga maar even een rondje hardlopen om zo mijn honger niet te voelen.’
En natuurlijk is dit een doodlopende weg. Want als we uitgerend zijn komt de honger harder terug, waardoor we nog harder moeten gaan rennen…
Heb jij het idee dat je op één of meerdere vlakken in je leven in rondjes aan het rennen bent? In onderstaande hand-out beschrijven we een drietal stappen en een ervaringsoefening die je kunnen helpen om op een gezonde manier expressie aan je emoties te kunnen geven.
