Herkenbaar? Zogenoemd ‘lastige’ mensen in je omgeving? Misschien heb je wel een collega met wie je lastig samenwerkt, een klant die in je allergie zit of wellicht haalt je schoonmoeder je het bloed onder de nagels vandaan…
In dit artikel lees je wat jij kunt leren in het omgaan met lastige mensen. Uitgangspunt is dat jij wat gaat leren, en veranderen. Verwoede pogingen om alle lastige mensen op de wereld te veranderen zijn immers gedoemd te mislukken. De enige die jij kunt veranderen, ben jij zelf.
Of jij iemand(s gedrag) al dan niet als lastig ervaart is namelijk jouw oordeel. Opmerkelijk hierbij is dat de ene persoon zich veel meer kan ergeren aan bepaald gedrag of personen dan de andere.
Het zegt in die zin minstens net zo veel over jouzelf als over de ander. Het zegt iets over hoe jij die ander of het gedrag ziet, vanuit jouw filter van conditionering, overtuigingen, aannames, perceptie en perspectief.
Een belangrijke stap in het leren omgaan met lastige mensen is daarom inzicht te krijgen in wat jij nu precies als lastig ervaart. Waar stoor je je aan bij de ander? Wat is het in de ander dat jou raakt?
Een Kernkwadrant is een bij uitstek geschikt model om het gedrag van de ander en het effect op jouzelf te onderzoeken. Het model is ontwikkeld door bedrijfskundige Daniel Ofman en wordt gebruikt om de eigenschappen te beschrijven die bij een persoon horen.
Het Kernkwadrant is opgebouwd uit de elementen Kernkwaliteit, Valkuil, Allergie en Uitdaging. Het model beschrijft de onderlinge samenhang van deze vier karaktereigenschappen of kwaliteiten.
Door een Kernkwadrant in te vullen op personen of gedrag dat jij als lastig ervaart, krijg jij zicht op de oorzaak van jouw beleving en kun je hier wat aan doen. Deze bewustwording is een belangrijke stap in leren omgaan met lastige mensen. Waar je je bewust van bent, wordt zichtbaar. En wat zichtbaar is kun je veranderen.
Volg onderstaande stappen om beter om te leren omgaan met lastige mensen:
Kernkwadrant Stap 1: Bepaal je Allergie
Datgene wat jij als lastig ervaart is volgens het Kernkwadrant jouw ‘Allergie’. Stap 1 is het vaststellen van jouw Allergie, in de vorm van een eigenschap. Welke eigenschap is het waar je je aan stoort?
Voorbeelden van eigenschappen die vaak in een allergie zitten zijn drammerigheid, arrogantie, bemoeizucht, jaloezie etc.
Kernkwadrant Stap 2: Ontdek je Uitdaging
Het Kernkwadrant is gebaseerd op de gedachte dat er geen ‘negatieve eigenschappen’ bestaan. Er bestaan alleen té ver doorgeschoten positieve eigenschappen. Zo is jouw Allergie dus ook een té ver doorgeschoten positieve eigenschap bij iemand anders. Als je de té nu eens afhaalt van jouw allergie, welke positieve eigenschap blijft er dan over?
Voorbeelden: Erger je je aan iemands impulsiviteit? Dat is een té ver doorgeschoten vorm van daadkracht. Is iemand er jaloers? Dan is hij of zij té betrokken.
Kernkwadrant Stap 3: Onthul je Valkuil
Net zoals de ander, heb ook jij eigenschappen die té ver door kunnen schieten, bijvoorbeeld in situaties van stress en wanneer je onder druk staat. Deze eigenschappen met een ‘té’ erop noemen we jouw Valkuilen. Je Valkuil is het negatief tegenovergestelde van je Uitdaging.
Voorbeelden: Een negatief tegenovergestelde vorm van daadkracht is besluiteloosheid, en voor betrokken is dit bijvoorbeeld onverschillig.
Kernkwadrant Stap 4: Ontdek je kernkwaliteit
Door de ‘té’ van je valkuil af te halen, ontdek je jouw kernkwaliteit. Een kernkwaliteit is een specifieke eigenschap die een persoon kenmerkt. In tegenstelling tot aangeleerde vaardigheden, zijn kernkwaliteiten aangeboren eigenschappen. Het zijn die eigenschappen die jou van nature gemakkelijk af gaan. Het zijn de eigenschappen waar anderen jou om bewonderen, en waar jij juist van zegt: “Maar dat is toch logisch, dat kan toch iedereen”.
Voorbeelden: Iemand die heel goed kan analyseren en afwegen, kan als valkuil besluiteloosheid hebben. En iemand die goed is in relativeren, kan als het wat spannend wordt neigen naar onverschilligheid.
Op basis van je Allergie kun je dus veel te weten komen over jezelf. Via je Allergie krijg je inzicht in:
- Je uitdaging: waar heb jij wat meer van nodig?
- Je valkuil: welk gedrag zet jij in als je onder druk komt te staan?
- Je kernkwaliteit: wat zijn die eigenschappen die jou heel natuurlijk en gemakkelijk afgaan?
Je kunt het model overigens ook andersom doorlopen. Door eerst je Kernkwaliteiten te benoemen, bijvoorbeeld door je vrienden of collega’s hier naar te vragen, krijg je via je Valkuilen en Uitdagingen inzicht in gedrag waar jij waarschijnlijk allergisch voor bent.
Met behulp van het Kernkwadrant kun je iedere keer dat jij je ergens aan stoort zien als een kans om te leren omgaan met lastige mensen. Op deze manier vergroot je je persoonlijke effectiviteit! Je richt je namelijk op het enige dat binnen jouw cirkel van invloed ligt: jijzelf en neemt verantwoordelijkheid voor je eigen reactie.
Wil je een keer onder begeleiding met jouw team aan de slag met dit thema? Neem dan contact met ons op.
